Wat een manager kan leren van een basketbalscheidsrechter

Een basketbalscheidsrechter heeft slechts een fractie van een seconde om een beslissing te nemen. Er is geen tijd om lang te twijfelen, maar de keuze moet wel onderbouwd en consistent zijn. Je moet je beslissing op een duidelijke en efficiënte manier communiceren naar zowel je eigen team, de teams op het veld én naar alle toeschouwers. Je moet om kunnen gaan met feedback en kritiek, in het heetst van de strijd.

Om met deze druk om te kunnen gaan, was ik dagelijks bezig met mezelf verbeteren. Scheidsrechter zijn is dan ook een fulltime job naast je normale werk. Feedback ophalen, beelden terugkijken, trainen en mezelf voorbereiden op de volgende wedstrijd. Zo kon ik 15 jaar lang aan de top van mijn vakgebied blijven. De lessen die ik daaruit trok voor jou als leidinggevende zijn de volgende:

1. Besluitvorming onder druk wordt beter door voorbereiding, training en ervaring

In het bedrijfsleven zie ik deze druk ook terug. Een tegenvallend kwartaalresultaat, een plotselinge crisis of een conflict binnen het team. Er zijn genoeg voorbeelden waardoor jij als teamleider onder druk komt te staan om snel een correcte én consistente beslissing te nemen, waar alle stakeholders in jouw bedrijf tevreden mee zijn.

Wat mij echter opvalt, is dat in veel bedrijven de focus op continue ontwikkeling ontbreekt. Medewerkers krijgen tijdens hun onboarding wat opleiding, maar daarna stopt de ontwikkeling. Ook leidinggevenden vallen vaak terug op wat ze altijd deden. Het gevolg? Stilstand.

In de topsport train je voortdurend je basisvaardigheden. Hoe vaak train jij met jouw team om effectief te blijven?

2. Stakeholdermanagement: ben je bewust van alle belangen

Als scheidsrechter begeleid je wedstrijden in een team van drie, met steeds wisselende collega’s. Bij internationale wedstrijden komen daar culturele verschillen en taalbarrières bij. Ook iedere wedstrijd heeft een andere dynamiek: een kampioenswedstrijd voelt anders dan een degradatieduel.

Jij als leidinggevende hebt ook te maken met verschillende stakeholders: medewerkers, aandeelhouders, klanten en externe partners. Hoe beter je deze belangen begrijpt, hoe beter je beslissingen kunt nemen. Hoe zorg jij ervoor dat jij en je team weerbaar zijn tegen tegengestelde belangen? Onze maatwerk trainingen kunnen je hierbij helpen.

3. Communicatie is je belangrijkste tool

Mijn hoofddoel als scheidsrechter was om de wedstrijd soepel te laten verlopen. Daarvoor moest ik snel emotionele situaties herkennen en er adequaat op reageren. Soms is een kort en krachtig signaal genoeg, soms is een duidelijke uitleg nodig.

Voor leidinggevenden geldt hetzelfde. Een aandeelhouder spreek je anders aan dan een medewerker. Hoe helder en consistent communiceer jij? Een presentatietraining kan je helpen je boodschap nog effectiever over te brengen.

4. Wanneer moet je samenwerken en wanneer moet je leidinggeven?

Tijdens een wedstrijd heeft iedere scheidsrechter zijn eigen verantwoordelijkheden. Toch werk je samen als team en stuur je elkaar bij waar nodig. Dit geldt ook voor leidinggevenden: je wilt verantwoordelijkheid bij je team laten, maar soms moet je de leiding nemen.

De kunst is om te herkennen wanneer je de teugels laat vieren en wanneer je moet ingrijpen. Hoe zorg jij voor de balans tussen verantwoordelijkheid geven en nemen?

5. Een goede voorbereiding is het halve werk

Op het hoogtepunt van mijn scheidsrechterscarrière begeleidde ik één à twee wedstrijden per week, naast mijn fulltime baan. Maar ik was er ook buiten de wedstrijden mee bezig: beelden terugkijken, mezelf scherp houden en trainen.

Een goede voorbereiding zorgt ervoor dat je onder druk de juiste keuzes maakt. Hoe goed ken jij je markt, je klanten en je team? In onze salestrainingen leer je hoe je optimaal voorbereid blijft en altijd een stap voor bent.

6. Hoe ga je om met feedback en kritiek?

Een scheidsrechter doet het nooit voor iedereen goed. Hoe goed je beslissing ook onderbouwd is, iemand zal er altijd ontevreden over zijn. Kritiek hoort erbij, net zoals in het bedrijfsleven.

Het verschil zit in hoe je ermee omgaat. Blijf gefocust op de inhoud, laat je niet meeslepen door emotie en sta open om te leren. Hoe reageer jij op kritiek binnen jouw team? In de DOOR Academy kan je 24/7 oefenen met het geven en ontvangen van feedback. Dit kan door middel van Avatar DOOR-trainer Dorus. En het mooie is? Je kan Dorus uitproberen met de gratis demo: Lastig nieuws brengen.

7. Jouw integriteit is heilig

Mijn taak als scheidsrechter was het toepassen van objectieve spelregels in een realistische, vaak emotionele wedstrijdsituatie. Dat is niet eenvoudig, want er zal altijd iemand ontevreden zijn.

Wat ervoor zorgt dat je wordt geaccepteerd als leider? Consistentie en integriteit. Teams wisten wat ze aan mij hadden en accepteerden daardoor mijn beslissingen. Dit geldt ook voor managers: wie niet consequent of eerlijk is, verliest snel het respect van zijn team en stakeholders. Hoe consistent ben jij in je leiderschap?

Blijven leren is de sleutel tot effectief leiderschap

Mijn mindset als topscheidsrechter was altijd: blijven leren en verbeteren. Deze houding wil ik ook vertalen naar jou en jouw team. Dat je altijd blijft ontwikkelen, reflecteren en trainen. Zo word je sterker onder druk, neem je betere beslissingen en werkt je team effectiever samen. Dus trainen, trainen, trainen. Mijn ervaring helpt jou daarbij.

Ben je geïnteresseerd? Neem dan contact op via 085 773 1004 of p.vandenheuvel@doortraining.nl.